Από την ομιλία μου στην Death Disco, την Πέμπτη 22 Σεπτεμβρίου 2016.
«Μας κάλεσαν στο δάσος.
Και εμείς πήγαμε εκεί.
Ένας άνεμος φυσούσε ζεστός και εύγλωττος.
Αναζητούσαμε τα μυστικά του σύμπαντος.
Συγκεντρώσαμε δαίμονες και τους αναγκάσαμε
Να μας πουν ποιο είναι το νόημα.
Τους δέσαμε σε δέντρα
Και τους διαλύσαμε, έναν προς έναν.
Σε ένα κομμάτι χαρτί έγραψαν ετούτα τα λόγια.
Και όσο τα διαβάζαμε, ο ήλιος ξεπρόβαλλε μέσα από τα δέντρα».
Η μουσική είναι γέφυρα που ενώνει κόσμους μακρινούς. Εκτείνεται πέρα από τις τρεις διαστάσεις και στα σωθικά της κρύβονται τα μυστικά όλου του σύμπαντος. Αν υπάρχει ένας καλλιτέχνης που κατάφερε να ενώσει δεκάδες διαφορετικούς κόσμους μεταξύ τους, αποκωδικοποιώντας παράλληλα τα κρυμμένα μυστικά, τότε αναμφίβολα αυτός ο καλλιτέχνης είναι ο Nick Cave.
Η μελαγχολική φωνή του Αυστραλού που γεννήθηκε σε μία αγροτική περιοχή της Βικτόρια, εμπνέει μέχρι και σήμερα εκατοντάδες καλλιτέχνες. Η μουσική του μυσταγωγική και οι στίχοι λυρικοί, σχεδόν εμμονικοί, ταξιδεύουν από το θάνατο στην αγάπη και από τη θρησκεία στη βία. Οι μουσικοί πειραματισμοί του Nick Cave δημιούργησαν μία γέφυρα, η οποία ενώνει ακόμη και το post-punk με το gothic και πειραματικό ροκ. Δίχως τα δεκάδες εξαιρετικά τραγούδια αυτού του καλλιτέχνη, σήμερα το χάσμα θα ήταν αγεφύρωτο.
Πολλοί προσπάθησαν να τον μιμηθούν, ωστόσο όλοι τους απέτυχαν παταγωδώς. Ίσως γιατί ο ίδιος ο Nick είδε με μάτια του το τέρας του θανάτου, ίσως γιατί εκείνος γνωρίζει και τις πιο σκοτεινές πτυχές της ανθρώπινης ύπαρξης, ίσως γιατί εκείνος δεν έπαψε ποτέ να βλέπει τον κόσμο με τον ενθουσιασμό ενός παιδιού που ανυπομονεί να τον ανακαλύψει.
Ο Nick γνωρίζει καλά πως οι γέφυρες που ενώνουν ψυχές δύσκολα γκρεμίζονται. Για αυτό τα τραγούδια που μιλούν για την αγάπη γνωρίζουν τεράστια επιτυχία. Δεν υπάρχουν ταμπού θέματα για εκείνον. Ακόμη και μεσαιωνικές ιστορίες μπορούν με τον κατάλληλο τρόπο να αγγίξουν τις ψυχές των σύγχρονων ακροατών. Η φωνή του, συχνά υπνωτική, είναι ο σημαντικότερος αρωγός στην προσπάθεια αυτή. Οι μουσικοί πειραματισμοί σχολιάζονται κατά καιρούς ποικιλοτρόπως, εκείνος όμως στρέφει την προσοχή του στα θετικά, τελειοποιώντας την τεχνική του.
Η μελαγχολία όμως του Nick Cave έχει θετικό πρόσημο. Πίσω από το αλλόκοτο μουσικό ιδίωμα που καθιέρωσε, κρύβεται η αστείρευτη αγάπη του για τη ζωή. Η μελαγχολία συχνά τον παγιδεύει, όμως εκείνος προσπαθεί πάντοτε να δει το φως. Στο ζενίθ της δημιουργικότητας του, κυκλοφορεί το 2003 μαζί με τους Bad Seeds το “Nocturama“. Το εξώφυλλο απεικονίζει τον ίδιο πλημμυρισμένο από φως. Με τραγούδια όπως το “Wonderful Life“, “He Wants You“, “Bring It On“, “She Passed By My Window” αναδεικνύει τα θετικά της ζωής και παγιδεύει σε ένα πρίσμα όλα τα χρώματα που έλειπαν εδώ και χρόνια από τον «καμβά» του.
Το “Nocturama“, με εμφανείς τις τζαζ και μπλουζ επιρροές, αποξένωσε τους παραδοσιακούς οπαδούς του, οι οποίοι θεώρησαν πως ο Nick άλλαξε. Ωστόσο αυτό που δεν κατάλαβαν είναι πως ο Nick ήταν πάντοτε ο ίδιος, η γέφυρα που ένωνε κόσμους παράταιρους.
Ας πάρουμε ως παράδειγμα το “Good Son”. Πλέον έχουν περάσει 26 χρόνια από το διαχρονικό αυτό άλμπουμ, το οποίο είναι σαν να κυκλοφόρησε χθες. Η εξαιρετική παραγωγή επιτρέπει την ανάδειξη κάθε κρυφής πτυχής του ταλαντούχου καλλιτέχνη. Όσες φορές κι αν τραγουδάει για τη μελαγχολία, το ατμοσφαιρικό πιάνο αντιστρέφει το κλίμα, δημιουργώντας αντικρουόμενα συναισθήματα. Πόσες φορές έχουμε τραγουδήσει το “Sorrow’s Child” και το “Weeping Song” με ένα μειδίαμα να στολίζει τα πρόσωπά μας; Τα αρνητικά και τα θετικά συναισθήματα θα συνυπάρχουν πλέον στη μουσική του, προκειμένου να αναδείξουν την πιο σκληρή και συνάμα γλυκιά πραγματικότητα.
Ο Nick όμως δεν περιορίζεται μόνο στη στιχουργία και τη μουσική. Γράφει βιβλία και αφήνει τον προσωπικό του χαρακτήρα σε οτιδήποτε κι αν κάνει. Με το βίντεο κλιπ του “Weeping Song” αποδεικνύει την συνύπαρξη που αναφέραμε. Γνωρίζοντας πως πολλές φορές τα λόγια δεν αρκούν για να περάσουν ένα μήνυμα, ο Nick παίζει με τις εικόνες, τα πλάνα και τις σκιές. Οι εικόνες του έχουν βοηθητικό ρόλο, λαμβάνοντας όμως υπ’ όψη την κυριαρχία της όρασης στην ανθρώπινη φύση, επιτρέπουν στον καλλιτέχνη να πειραματιστεί με την ψυχολογία του ακροατή, ο οποίος παρακολουθεί αποσβολωμένος το ταξίδι των πρωταγωνιστών κάτω από το ολόγιομο φεγγάρι.
Ακόμη κι όταν ο ίδιος δεν κινεί τα νήματα, δεκάδες είναι οι σκηνοθέτες και παραγωγοί που εμπνέονται από τα αριστουργήματά του, μετατρέποντάς τα σε soundtrack που άφησαν εποχή. Αποκορύφωμα ήταν το τραγούδι “Push The Sky Away” από το ομώνυμο άλμπουμ (2013), το οποίο έντυσε μουσικά την ταινία “Sky” (2015) δύο χρόνια μετά τη δημιουργία του. Η ταινία απέσπασε μικτές κριτικές, ωστόσο η πλειοψηφία των θεατών μίλησε με διθυραμβικά λόγια για το τραγούδι αυτό, το οποίο ταίριαξε απόλυτα με τη βασική θεματολογία της ταινίας, που ήταν η αναζήτηση της πραγματικής ελευθερίας με κάθε κόστος.
«Κι αν οι φίλοι σου νομίζουν
Πως πρέπει να το κάνεις διαφορετικά
Κι αν νομίζουν
Πως πρέπει να το κάνεις με τον ίδιο τρόπο
Πρέπει εσύ απλά
Να συνεχίζεις να διώχνεις μακριά
Να συνεχίζεις να διώχνεις μακριά
Να διώχνεις τον ουρανό μακριά».
Έχοντας λοιπόν πλάσει έναν καινούριο μουσικό κόσμο από στάχτη και πυλό, ο Nick Cave συνεχίζει να σπέρνει τους πιο όμορφους σπόρους στο νου μας, ενώνοντας εκατομμύρια ψυχές μέσω της καθολικότητας της μουσικής του. Το 2016 ο κόσμος του απλώνεται μέχρι τους δακτυλίους του Κρόνου (Rings Of Saturn), τραγουδάει για τον Μακρινό Ουρανό (Distant Sky), τον οποίο ο ίδιος έδιωξε μακριά, μιλάει για τη μοναξιά του Σωτήρα (Jesus Alone) και φανερώνει την ευθραυστότητα της αγάπης φωνάζοντας «Σε Χρειάζομαι» (I Need You).
«Οι περισσότεροι από εμάς δεν θέλουμε να αλλάξουμε πραγματικά. Γιατί άλλωστε; Θέλουμε όμως τροποποιήσεις του αυθεντικού μοντέλου. Συνεχίζουμε να είμαστε ο εαυτός μας, ελπίζοντας όμως να είμαστε καλύτερες εκδοχές του [εαυτού μας]. Τι γίνεται όμως όταν συμβαίνει ένα γεγονός τόσο καταστροφικό, που απλά αλλάζεις. Αλλάζεις από το γνωστό πρόσωπο, σε ένα άγνωστο. Οπότε, όταν κοιτάζεσαι στον καθρέπτη αναγνωρίζεις τον εαυτό σου, αλλά ο άνθρωπος κάτω από το δέρμα είναι διαφορετικός».
To “Skeleton Tree” αγγίζει την τελειότητα, γιατί ο Nick εκφράζει όλο το φάσμα των συναισθημάτων στο album, επιθυμώντας μονάχα να μας καλέσει με τη φωνή, να μας ενώσει. Η ιστορία του συνθέτει ένα αλλιώτικο και τεράστιο παζλ, το οποίο αποτελείται από εκατοντάδες καλλιτέχνες, χιλιάδες διαφορετικές ιστορίες κι ακόμη περισσότερες γέφυρες που ενώνουν τους κόσμους εκείνους πέρα από τις τρεις διαστάσεις.
Αν η ζωή ήταν σαν την μουσική του Nick Cave, πολύ απλά θα ήταν υπέροχη. Ή μήπως είναι ήδη;
“There she goes my beautiful world!”
