Μέσα σε όλη αυτή την κατάσταση που βιώνουμε, με τους ασφυκτικά γρήγορους ρυθμούς της καθημερινότητας και την πίεση της πανδημίας, θεωρούμε πως και εμείς οι ίδιοι πρέπει να δώσουμε έμφαση και σε άλλα κεφάλαια, σε σχέση με την αρθρογραφία της σελίδας. Αποφασίσαμε λοιπόν να αφιερώσουμε μερικά άρθρα στο ψυχολογικό υπόβαθρο. Στα πλαίσια αυτά, συζητήσαμε για ένα κεφάλαιο της παραψυχολογίας με τον σχεσιακό ψυχοθεραπευτή και φίλο μας, Ανδρέα Γαλιατσάτο, ο οποίος μας μίλησε για τη σημασία της αναπνοής σε όλο αυτό το “παιχνίδι της καθημερινότητας”, αλλά και την εναλλακτική μέθοδο “Connected Breath”.
Μπορείτε να επισκεφθείτε το site του Ανδρέα, πατώντας εδώ.
Γεια σου Τζανέτο! Καλησπέρα.
Λίγα λόγια για τους ρόλους που παίζει ο Ανδρέας ως θεραπευτής. Είμαι σχεσιακός ψυχοθεραπευτής, ψυχαναλυτικής κατεύθυνσης. Δουλεύω και με ομαδικά δυναμικά. Δηλαδή είμαι ομαδικός ψυχοθεραπευτής, διαπροσωπικός κατά Irvin Yalom. Και από πίσω λειτουργώ και ως πολυμηχάνημα, με διάφορες άλλες τεχνικές, αναλόγως τι χρειάζεται και ποιες ανάγκες έχει ο θεραπευόμενος. Δουλεύω Νευρογλωσσικό Προγραμματισμό, ύπνωση και μία μέθοδο Connecting Breath, η οποία είναι αδερφάκι του Transformational Breath.
Η δική μου θέαση είναι, μακάρι να είχαμε σε κάθε εποχή τον ψυχοθεραπευτή και την ψυχοθεραπευτική σκέψη. Από το σχολείο κιόλας, έπρεπε να μαθαίνουμε να δουλεύουμε. Ειδικά αυτή την εποχή έχουμε ένα συλλογικό τραύμα, όπως παραδείγματος χάριν γίνεται σε έναν πόλεμο, όπου ό,τι υπάρχει μέσα ήδη στον άνθρωπο (παρανοϊκά, ψυχαναγκαστικά, καταθλιπτικά), αρχίζει σιγά-σιγά και κορυφώνεται. Οπότε όποιος έχει την ευχέρεια να δουλέψει ή δούλευε πιο πριν, είναι σε καλύτερη θέση από κάποιον/α, που δέχεται παθητικά όλο αυτό το συλλογικό φορτίο, που συμβαίνει στο “εξωτερικό δωμάτιο”.
Κάθε άνθρωπος καταλαβαίνει αυτόματα ότι όταν λερωθούν τα χέρια του θα πρέπει να πάει με λίγο σαπουνάκι να τα πλύνει. Και αντιλαμβάνεται όταν λερωθούν τα ρούχα, ότι πρέπει να τα βάλει στο “πλυντήριο” να τα πλύνει. Έτσι και καθημερινά χρειαζόμαστε ένα “πλύσιμο” στην ψυχή, σε όλα αυτά που φορτωνόμαστε συνειδητά και υποσυνείδητα, καθημερινά. Είναι πάρα πολύ σημαντικό να αποφορτίζουμε όποιο βάρος-φορτίο φτιάχνουμε ή μας έρχεται από το εξωτερικό περιβάλλον, για να έχουμε καλύτερη ποιότητα και στα τρία σώματα: στο υλικό, στο ψυχοσυναισθηματικό και στο νοητικό σώμα.
Η δυτική κοινωνία είναι πιο ορθολογιστική. Το συναίσθημα έχει μπει σε δεύτερη μοίρα. Κινείται με το κέρδος. Τι θα κερδίσω. Τι θα πάρω από αυτή τη σχέση; Τι θα πάρω από αυτή τη δουλειά; Κι έτσι έχουμε αποκόψει ένα κομμάτι της ύπαρξης μας, ένα κομμάτι του σώματος μας και πολλά συναισθήματα τα πετάμε πίσω. Είμαστε κι εμείς ένα ζώο. Απλά είμαστε ένα νοήμον δίποδο ζώο. Και όπως βλέπουμε τις γάτες που γρυλίζουν και σηκώνουν πίσω την καμπούρα τους, όταν υπάρχει φόβος, όταν θυμώνουν, όταν υπάρχει ένταση, έτσι κι εμείς βάζουμε στο πίσω κομμάτι συναισθήματα. Συναισθήματα που δε θέλουμε να δούμε. Κι αυτό προκαλεί πολλές φορές ψυχοσωματικά. Δηλαδή κατεβαίνει από την ψυχή στο σώμα.
Στη δική μου θέαση δεν παίζει ρόλο αν έκανε η κότα το αυγό ή το αυγό την κότα. Δηλαδή αν έκανε ψυχοσωματικό ή σωματοψυχικό ή αν το σώμα έφτιαξε κάποιο μίασμα μέσα στην ψυχή. Είναι η σχέση ανάμεσα στην ψυχή και στο σώμα που έχει σημασία. Στο νου και στην ύλη.
Δυστυχώς υπάρχει πολύ ευρεία γκάμα ψυχοσωματικών. Γι’ αυτό και τα αυτοάνοσα έχουν ανέβει πολύ. Όταν λέμε αυτοάνοσα, εννοούμε Σκλήρυνση κατά Πλάκας, Πάρκινσον, Λύκο. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι σωματοποιήσεις είναι οτιδήποτε. Από ένα σφίξιμο απλό που κάνουμε στη σιαγώνα και σφίγγουμε στον ύπνο μας και τρίβουμε τα δόντια μας τη σιαγώνα μας, μέχρι ένα σφίξιμο απλό που φτιάχνει γαστρεντερολογικά προβλήματα, κολίτιδες, γαστρίτιδες, χωρίς να υπάρχει το βακτηρίδιο. Μετά έχουμε πιο ισχυρά κομμάτια: σωματοποιήσεις καταθλίψεων, τικ και άλλα. Εκεί θέλει αρκετά πιο πολλή θεραπεία. Μπορεί να χρειάζεται καιΣ συνθεραπεία με ομαδική.
Η αναπνοή δεν λέει ποτέ ψέμματα. Η αναπνοή συνδέεται μεταξύ του συνειδητού και του υποσυνείδητου. Μπορώ να τη ρυθμίσω και να θέλω να αναπνεύσω γρήγορα και ρηχά. Εδώ έχουμε μία συνειδητή αναπνοή. Όταν κοιμάμαι, όταν βρίσκομαι σε κώμα, θα αναλάβει το υποσυνείδητο μου την αναπνοή και θα αρχίσει να αναπνέει για να επιβιώσει. Έτσι λοιπόν, όταν είμαι θυμωμένος θα φανεί στην αναπνοή μου. Θα έχει μία ένταση. Όταν είμαι καταθλιπτικός θα έχω μία ρηχότητα. Όταν είμαι σε ευεξία, σε διέγερση, σε χαρά, θα έχω μία ολοτροπική διαφραγματική αναπνοή. Άρα η αναπνοή καθρεφτίζει ό,τι υπάρχει στο ψυχοσυναισθηματικό σώμα εκείνη τη στιγμή. Και φυσικά, όταν είμαι πολύ σφιγμένος θα φανεί και στην αναπνοή και στο σώμα.
Μία ερώτηση που βρίσκεται πάνω σε αυτό είναι, γιατί κάποιοι αναπνέουν μόνο στην κοιλιά, κάποιοι αναπνέουν μόνο στο διάφραγμα, κάποιοι αναπνέουν μόνο θωρακικά, κάποιοι αναπνέουν πολύ ρηχά; Εδώ παίζει ρόλο ο τύπος του κάθε ανθρώπου, που χωρίζεται σε πολλούς τύπους, είναι και ένα κομμάτι της προσωπικότητας και πάνω σε αυτό υπάρχει και το δοχείο όπου έχουν αποτυπωθεί τα τραύματα του εκεί και τότε.
Αυτή η τεχνική μας δίνει ένα πολύ μεγάλο μονοπάτι και στα τρία σώματα. Ξεκινάει στο υλικό σώμα, το οποίο αναπνέει από την κοιλιά μέχρι τον θυρεοειδή. Κάνεις ένα μασάζ στα όργανα, ανοίγει το διάφραγμα, ανοίγει ο θωρακικός χώρος και αρχίζει να μαθαίνεις να αναπνέεις σαν ένα κύμα, από κάτω προς τα πάνω. Είναι σαν να βάζεις νερό σε ένα ποτήρι, όπου ξεκινάει και πιάνει όλο το χώρο από κάτω και σιγά-σιγά φτάνει ως τα πάνω το νερό.
Υλικά τα κύτταρα κάνουν ένα μπάνιο οξυγόνου. Το κύτταρο κάνει ένα κλακ και μεγαλώνει λίγο. Αυτό το κλακ κάνει μία αποτοξίνωση και για αυτό πολλές φορές έχουμε εφίδρωση, νιώθουμε κρύο, ηλεκτρισμό, μυρμήγκιασμα. Πολλές φορές, από την πολλή οξυγόνωση έχουμε μία βαθειά μέθη, όπως στα χειρουργεία. Έτσι εδώ έχουμε μία φυσική αναπνοή, η οποία μας δίνει τόσο οξυγόνο, που μας βάζει σε μία μέθη. Καταλαβαίνει ο συνειδητός νους που βρίσκεται, αλλά είναι στον ενδιάμεσο χώρο. Με αυτό το μπάνιο σε όλα τα κύτταρα έχουμε αποτοξίνωση. Το κάνουμε όμως μόνο για αυτό; Όχι. Το κάνουμε μόνο για να μάθει να αναπνέει ο οργανισμός από κάτω ως πάνω; Όχι. Μέσα στη μέθη τι γίνεται;
Μέσα στη μέθη θα αρχίσει να βγαίνει η “σκόνη του υποσυνειδήτου”. Μπορεί να βγει και μία “πέτρα προς τα πάνω”. Μπορεί να είναι κλάμα, γέλιο, θυμός, ένταση, σφιξίματα. Μπορεί να σφίξει το σαγόνι, ένα στομάχι. Εγώ παρατηρώ κατά τη διάρκεια της θεραπείας τι κάνει το ψυχικό σώμα με το υλικό σώμα. Κι εκεί προσπαθούμε να εκτονώσουμε ό,τι εμπόδιο έρθει.
Κατά τη διάρκεια της θεραπείας θα έρθουν πολλά εμπόδια. Τα θέλουμε τα εμπόδια. Τον θέλουμε τον σαμποτέρ. Τις θέλουμε τις αντιδράσεις. Διότι εκεί, όπως είπαμε, θα αλλάξει η αναπνοή. Κι εκεί θα καταλάβουμε ότι κάτι έχει αντίκτυπο. Συγχρόνως, αναλόγως με το ιστορικό που έχουμε πάρει και με το τι ακριβώς θέλει ο θεραπευόμενος, γίνονται κάποιες υποβολές. Δε γίνονται υποβολές από τον θεραπευτή. Δεν κάνει ο θεραπευτής του κεφαλιού του. Είναι υπηρέτης.
Περνώντας τα εμπόδια, ανοίγουμε παραπάνω τη συνεδρία και το χώρο. Το κάνουμε μόνο για να σηκωθεί μια ανάμνηση; Να έρθει κάτι να εκτονώσει κάποιο θυμό; Να βγάλει κάποια εμμονή; Να βγάλει κάποια νοητική παγίδα; Όχι. Το κάνουμε για να μάθει να μένει συγχρονισμένος με την αναπνοή του και στα εμπόδια και στα δύσκολα αλλά και στα καλά. Μπορεί να έρθει χαρά, ευτυχία, μία καλή ανάμνηση. Να αρχίσει να γελάει.
Και τελικά τι είναι; Είναι μόνο για να δει μία ταινία του “εκεί και τότε” ή τα τραύματά του να τα λυτρώσει; Είναι μόνο για να καθαρίσουμε, να βάλουμε ένα “πλυντήριο”; Όχι, πέρα απ’ όλους τους ρόλους, θέλουμε να δούμε τη βαθύτερη ύπαρξη. Το κουκούτσι. Εδώ πάμε λοιπόν στο ανώτερο επίπεδο, το πνευματικό. Δηλαδή πέρα από όλες τις στρώσεις το κρεμμυδιού, τι είναι το κουκούτσι; Τι είναι το βαθύτερο; Όσο πάμε πιο ψηλά χάνονται τα λόγια. Μπορεί στο τέλος να έχουμε απλά μια αίσθηση, μία ηρεμία, μία θάλασσα, ένα μπλε, μία αγάπη. Μα ό,τι και να πούμε τώρα, αυτό είναι κομμάτι του άλογου, εκείνου δηλαδή που δεν έχει λογική. Του ανόητου, όχι του χαζού. Αυτού που δεν έχει νόηση. Είναι το no mind. Σε αυτή τη σφαίρα φθάνει όταν έχει καθαρίσει τα από κάτω επίπεδα. Και σε αυτή τη σφαίρα μπορεί να έχει πραγματικά μία βαθύτερη εμπειρία της ύπαρξής του.
Ο κάθε θεραπευόμενος είναι πολύ διαφορετικός. Το παζλ που έχει μαζέψει, τα τρία σώματα, το κοκτέιλ του είναι πολύ διαφορετικό. Οπότε θα περάσει από ένα κομμάτι που λέγεται εκτόνωση. Στην εκτόνωση βάζουμε τον θεραπευόμενο να δούμε πως μπορεί να εκφραστεί στο σώμα. Και του λέμε: “Σε μία βαθιά εισπνοή θα χτυπήσεις τα χέρια και τα πόδια και φωνάξεις πολύ δυνατά, μέχρι να βγει όλος ο αέρας”. Θα φθάσει σε ένα κομμάτι που δε θα έχει καθόλου αέρα στα πνευμόνια του πια. Αυτό το σπρώξιμο, ενώ φαίνεται ότι τελειώνει ο αέρας, σε πάει προς τον επιθανάτιο ρόγχο, μετακινεί πάρα πολλά κομμάτια μέσα του και αντιδράει. Πώς αντιδρά ο κάθε θεραπευόμενος Τζανέτο, είναι άγνωστο.
Σε αυτό μπορεί όντως να παίζει ρόλο η άντληση οξυγόνου από τα κύτταρα. Είναι σαν τον δύτη, που έχει πάρει πολλές αναπνοές πριν για να μπορέσει να φθάσει κάτω, στον πάτο του, στο σκοτάδι του, στο υποσυνείδητο του. Όμως για κάποιους αυτό είναι εύκολο. Για κάποιους που έχουν φοβία, για κάποιους που δεν έχουν αντιμετωπίσει το κομμάτι της εκπνοής, που είναι ο “θάνατος”, υπάρχει φόβος κι ενώ έχουν κάνει το “μπάνιο οξυγόνου”, κατευθείαν παίρνουν αναπνοή. Άλλοι δε μπορούν να χτυπήσουν τα χέρια τους. Άλλοι δε μπορούν να φωνάξουν δυνατά.
Εκεί πάντα βλέπουμε την εκφραστικότητα, βλέπουμε τη σύνθεση του νου και του σώματος. Και υπάρχουν άλλοι, οι οποίοι είναι αρκετά δουλεμένοι και μπορούν να κρατήσουν και δύο και τρία λεπτά. Μπορεί να πέσουν και σε ένα βαθύ ύπνο και μετά να ξεκινήσει ο υποσυνείδητος να αναπνέει μόνος του. Εκεί τους επαναφέρεις σιγά-σιγά και βλέπεις ότι η αναπνοή δεν είναι νοητική. Ένα άλλο κομμάτι του εγκεφάλου, πιο υποσυνείδητο, έχει αναλάβει την αναπνοή.
Εγώ δουλεύω τη συνθεραπεία. Μου αρέσει πάρα πολύ, γιατί βοηθάει πάρα πολύ να μπορείς να έχεις το ιστορικό στο ψυχοθεραπευτικό δωμάτιο, είτε είναι ατομικό, είτε είναι ομαδικό. Συγχρόνως, αυτά που δουλεύει να μπορούμε να τα δουλεύουμε και στο αόρατο δωμάτιο, στο υπνοθεραπευτικό. Όχι, δε χρειάζεται κάτι που πρέπει να έχει δουλέψει πριν. Υπάρχουν κάποιοι όμως, ψυχικοί φάκελοι, οι οποίοι απαγορεύονται να μπουν μέσα σε αυτό το “δωμάτιο”. Κι αυτά είναι περιστατικά πάρα πολύ κατακερματισμένα, διαλυμένα, που ανήκουν στο ψυχωσικό φάσμα, στο παρανοϊκό και στο βαρύ οριακό (;), που εκεί δε συνιστούμε, πέρα από μία μάθηση, να κάνουν “βαθιές εγχειρήσεις”.
Ναι, χρησιμοποιούμε μουσική. Η μουσική βοηθάει το ταξίδι. Γιατί μέσα στην πορεία αυτού του ταξιδιού θα έρθουν τα εμπόδια. Κι εκεί πολλές φορές, η μουσική μας βοηθάει να δούμε παραπάνω το εμπόδιο, αν μπορούμε να το προσπεράσουμε, αν μπορούμε να μπούμε από κάτω. Αν πρέπει να δούμε μόνο το εμπόδιο και να μείνουμε εκεί για όλη την υπόλοιπη συνεδρία. Η μουσική έχει ένα beat, ένα ρυθμό, που όπως όταν κάνεις μια άθληση βοηθάει. Ένας προχωρημένος θεραπευόμενος, που έχει μάθει να κάνει αυτή την πρακτική και θα κάνει μετά αυτοθεραπεία μόνος του, μπορεί να μη χρειάζεται τη μουσική.
Μπορεί να χρειάζεται μόνο τη μουσική της αναπνοής του και της φωνής του που θα κάνει την εκτόνωση. Η μουσική μας δίνει συναίσθημα, μας βοηθάει. Γι’ αυτό και η μουσική στην αρχή είναι πολύ έντονη, μέχρι να μπει στη διαδικασία. Μετά γίνεται πιο ρυθμική και στο τέλος, όταν πάμε σε ένα κομμάτι βαθύτερης θεραπείας, της κάθαρσης, πέφτει πάρα πολύ η μουσική. Εκεί μπορεί να κάνει διαλογισμό, να κάνει τον παρατηρητή, να πέσει σε ύπνο, να κάνει εξωσωμάτωση. Έχει δηλαδή μεγάλη γαλήνη εκεί η μουσική.
Όχι. Στη φάση ο θεραπευόμενος όταν είναι βαθιά μέσα, κάποιοι δεν ακούν καν τη μουσική. Κάποιοι μπαίνουν μέσα στο beat της μουσικής. Και κάποιοι άλλοι μία είναι παρόντες, μία απόντες.
Η μεγαλύτερη στοχοπροσήλωση και επίγνωση που πρέπει να έχει ο θεραπευόμενος είναι η αναπνοή. Να παρατηρεί τις αλλαγές της αναπνοής. Μας ενδιαφέρει η αναπνοή να είναι στο δυναμικό ένας κύκλος. Μέσα στη διαδικασία θα καταλάβει πως η αναπνοή μερικές φορές κάνει μία άπνοια. Έτσι, μέσα από τη δική του βιωματική εμπειρία μαθαίνει Φφ όταν στην καθημερινότητα του θα έρθει αυτή η αναπνοή, θα μπορέσει πιο γρήγορα και με μεγαλύτερη επίγνωση να το λύσει. Αυτή είναι η βαθύτερη στοχοπροσήλωση που πρέπει να έχει ο θεραπευόμενος.
Όποιο εμπόδιο και να έρθει: μυρμήγκιασμα, εφίδρωση, βάρος, πλάκωμα, σουβλιά, γέλιο, ευεξία, ζεστασιά, ζωντάνια. Οτιδήποτε και να έρθει, συνεχίζουμε και αναπνέουμε στο δυναμικό μας. Γιατί μπορεί στη γέννηση να μην έχουμε καμία επιλογή και η πρώτη αναπνοή να έρχεται με μια σφαλιάρα στον πωπό. Μπορεί να μην έχουμε και καμία επιλογή στο θάνατο μας, στην τελευταία αναπνοή, στον επιθανάτιο ρόγχο, όπου θα φύγει τελείως η αναπνοή. Και θα τελειώσει το ταξίδι μας. Έχουμε όμως, σαν νοήμον δίποδο ζωάκι, την ελεύθερη βούληση από την αρχή της πρώτης εισπνοής, μέχρι το τέλος της τελευταίας εκπνοής, να αναπνέουμε με βαθιά συνείδηση όλο το δυναμικό μας.
Όλοι οι άνθρωποι πολλές φορές ξεχνάμε το μόνο που είναι σίγουρο. Ότι είμαστε πεπερασμένοι, θνητοί, ότι τελειώνουμε. Κάνουμε τόσα πράγματα. Το εγώ μας, μας κοροϊδεύει τόσο πολύ. Θέλει να είναι αθάνατο. Αναβάλλει. Κι όμως, κάθε αναπνοή μας είναι τόσο σημαντική. Τόσο πολύτιμη. Κάθε αναπνοή που περνάει, είναι ένα κομμάτι της ενέργειας και της ζωής μας που περνάει. Πόσο σημαντικό είναι να έχω επίγνωση. Η αναπνοή βρίσκεται παντού. Στο πως τρώω. Στο πως αθλούμαι. Στο πως δουλεύω. Στο πως κοιμάμαι. Στο πως κάνω έρωτα. Στην τελική, ποιος είμαι στο βαθύτερο μου κουκούτσι, πέρα από όλους τους ρόλους. Γι’ αυτό, ανέπνευσε βαθιά, γέλα δυνατά-εκκωφαντικά!
Για περισσότερες συνεντεύξεις με δημιουργούς και κοινότητες, μπορείτε να πατήσετε εδώ!
