Με αφορμή την έναρξη της πολυαναμενόμενης σειράς του τηλεοπτικού DC (grim) universe σε απόδοση από το HBO θα εξετάσουμε γεγονότα και αλήθειες που άλλαξαν την ιστορία των κόμικς μετά από την πρώτη κυκλοφορία των Watchmen και όσα επακολούθησαν σε τεχνικό επίπεδο, δικαιώματα δημιουργών και μετέπειτα κόμικς. Δε θα μακρηγορήσουμε με την περίληψη του βιβλίου ούτε θα κάνουμε spoilers στο βαθμό που έγιναν στα πρόσφατα άρθρα “Batman! Οι άλλες νυχτερίδες” και “Joker! Τα κρυμμένα χαμόγελα”. Ιστορίες όπως το “DC universe rebirth”, “flash/batman: the button” και φυσικά το “Doomsday Clock” είναι πολύ πρόσφατες για να αναφερθούμε στα γεγονότα τους και να χαλάσουμε την έκπληξη για όσους τυχόν δε τα έχουν διαβάσει ακόμα. Πάμε να δούμε αντικειμενικές και υποκειμενικά απόψεις παρακάτω:
Δικαιώματα
Η DC Comics ανέφερε στους δημιουργούς της σειράς ότι ένα χρόνο έπειτα από την πρώτη κυκλοφορία της θα τους μεταβίβαζε τα δικαιώματα. Alan Moore & Dave Gibbons σύντομα κατάλαβαν ότι ο εκδοτικός οίκος ουδέποτε είχε σκοπό να κάνει τέτοια παραχώρηση. Η στάση του Moore ανά τα χρόνια θα μπορούσε να χαρακτηριστεί από τη φράση “συγχωρώ αλλά δεν ξεχνώ ” αφού μετέπειτα υπήρξαν ιστορικές κυκλοφορίες όπως το V For Vendetta από το Vertigo imprint της DC αλλά κράτησε ακέραιη τη στάση του όσο αφορά τους Watchmen.
Στις αμέτρητες δημόσιες εκδηλώσεις για το κόμικ τις τελευταίες τρεις δεκαετίες ποτέ δε δήλωσε παρών, ενώ η DC κάποια στιγμή δήλωσε ότι θα του επέστρεφε τα δικαιώματα αν εκείνος άρχισε να εμφανίζεται στις σχετικές παρουσιάσεις. Ο Moore αρνήθηκε ενώ στη συνέχεια αποκάλυψε ότι το 2010 επίσης αρνήθηκε πρόταση παχυλής αμοιβής προκειμένου να επανέλθει στη σειρά με διάφορα prequels και sequels αυτής μαζί με το Dave Gibbons ενώ μέρος της λίστας υποσχέσεων ήταν και πάλι η επιστροφή των δικαιωμάτων των ηρώων τους σε αυτούς. Αμφότεροι απάντησαν αρνητικά και πάλι.
Ο Moore σε μια κρίση αλήθειας πάντως κάποια στιγμή δεν έκρυψε το ότι ήθελε πολύ να βγει μια ιστορία σχετική με τους Minutemen, τους πρώτους υπερήρωες της ιστορίας κατά το Watchmen σύμπαν, κάτι το οποίο δε συνέβη ποτέ τελικά από τη συγκεκριμένη δημιουργική ομάδα τουλάχιστον. Στη σειρά “Before Watchmen” τελικά κυκλοφόρησε η ιστορία των Minutemen μια σειρά που ασφαλώς θα ζει πάντα στη σκιά του “δεν είναι Moore – Gibbons”. Για τους comics enthusiasts προτείνουμε πάντως το Night Owl με τη συμβολή του ιερού Andy Kubert. Στο “2” και στο “3” θα δούμε περιπτώσεις δύο άλλων τιτάνων που θεωρούμε ότι επηρεάστηκαν άμεσα, όχι τόσο στην τέχνη τους όσο στον τρόπο σκέψης και αντίδρασης τους στην προδοσία της DC…
…και αν νομίζετε ότι δεν υπάρχουν χειρότερες περιπτώσεις προδοσίας δείτε εκείνη του Frank Miller από τη Marvel και την ηρωίδα Elektra που ευτελίστηκε σε αντίθεση με το Sandman που θα δούμε πιο κάτω ενώ ένα σπουδαίο graphic novel, το “Elektra Lives Again” (στα top 100 overrated comics κατά το Comicdom αλλά καθόλου δε μας νοιάζει) έχει θαφτεί στη σκόνη από τον ίδιο του το δημιουργό καθώς πάντα θα του θυμίζει ένα χτύπημα κάτω από τη μέση από τη Marvel Comics με την οποία έκτοτε δε συνεργάστηκε ποτέ ξανά μέχρι σήμερα.
Neil Gaiman
Ο Alan Moore κάποια στιγμή είχε αποκαλύψει παλαιότερα ότι συμβουλεύτηκε το Neil Gaiman ουκ ολίγες φορές όσο έγραφε την ιστορία των Watchmen, ειδικά όσοn αφορά θέματα αναφορών σε στοιχεία Χριστιανικά όπως αυτά της Βίβλου και το συμβολισμό της κουκουβάγιας – στο δεύτερο ειδικά σημείο είναι προφανές. Υπενθυμίζουμε ότι στη μυθολογία του Μορφέα ο Neil Gaiman είχε χρησιμοποιήσει στοιχεία από πολλές θρησκείες αλλά κυρίως από τη Χριστιανική.
Σχετικά με το Gaiman και τη σχέση του με τον Alan Moore ας δούμε, σύμφωνα με τη δική μας γνώμη πάντα πως γράφτηκε μια χρυσή σελίδα στην ιστορία των κόμικς στη συνέχεια. Ο Neil Gaiman υποψιασμένος από τα δικαιώματα και το πάθημα του νεαρού Alan Moore αναλαμβάνει τη σειρά Sandman με την ευτυχή συγκυρία να είναι προστατευόμενος της λατρεμένης εκδότριας της Vertigo, Karen Berger και στη ρήτρα βάζει έναν απόλυτα σαφή όρο: Η σειρά ολοκληρώνεται σε 75 τεύχη , τον σκοτώνω και κανένας σας ποτέ σε θα τον χρησιμοποιήσει.
Η συνέχεια; Κοινό και κριτικοί αποχαιρετούν τη σειρά σαν τη σημαντικότερη της δεκαετίας των 90s, τα spin off για πολλά χρόνια μετά είναι λίγα και εξαιρετικά υψηλής ποιότητας όλα , όπως το endless nights ,το αξέχαστο sandman presents: Lucifer the Morningstar option και τα… ξεχασμένα κλασσικά “The Furies” και “Love Street “, ιστορία με το John Constantine στα νιάτα του. Ο Sandman δεν κακοποιείται με φλύαρες ιστορίες σε γραμμή παραγωγής και γίνεται θρύλος. Χωρίς την εξαπάτηση του Alan Moore για παράδειγμα θα ήταν πολύ διαφορετικά τα πράγματα. Ολόκληρη Vertigo ίσως είχε μείνει στη σφαίρα του δυνατού κι όχι του υπαρκτού , αφού ουσιαστικά η Karen Berger αποφάσισε να πάρει τα δύο βήματα που η DC δεν πήρε ποτέ , να διατηρεί εμπιστοσύνη στους δημιουργούς της δίχως να τους αποσπά τα δικαιώματα και να τολμήσει αυτό που δεν άφησαν το Moore να κάνει, να δώσουν μια πιο σκοτεινή, με ψεγάδια χροιά σε ήρωες established.
“Πάρε απλά το όνομα και ξέχνα τον ήρωα της Golden age, φτιάξε ο,τι θέλεις εσύ”. (Τάδε Έφη Karen Berger στο Neil Gaiman για το Sandman).
Δυστοπία και έκπληξη
Η σειρά μοιραία είναι επηρεασμένη σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της από τη βαθιά αγωνία που στιγμάτισε βαθιά τη δεκαετία του 1980 στα κόμικς, τα βιβλία επιστημονικής φαντασίας και τον κινηματογράφο. Σε επίπεδο αμερικανικό, ευρωπαϊκό και εγχώριο δεν υπάρχει κάτι που να εξέπεμπε ένα άρωμα πιο έντονο από ότι αυτό . Από ένα σημείο και μετά το “κακό” ( ή αν προτιμάτε, απλά πολύ σκληρό) τέλος φαίνεται ότι θα έρθει , αλλά μέσα από αμέτρητες λεπτομέρειες (το μεγάλο όπλο των Watchmen) διατηρείται μια ισορροπία που βγάζει ταυτόχρονα ένα 50-50 για την τελική έκβαση. Το βιβλίο με τις μαρτυρίες του μάρτυρα πίστης Rosarch που σώθηκε δίνει μια σκοτεινή δικαίωση στο μεγάλο παράπονο με το οποίο αφήνει τον αναγνώστη στο τέλος η ιστορία.
Πρόσφατα έκανα το συνειρμό με τους Watchmen βλέποντας μια άλλη σειρά του Hbo, το βιογραφικό Chernobyl. Όταν αναφέρθηκαν στο τέλος οι κασέτες με τις μαρτυρίες του που βγήκαν στο φως μετά το θάνατο του, ένα θάνατο που προήλθε έπειτα από την προσωπική κόλαση στην οποία φρόντισαν να τον βάλουν ανώτερα κεφάλια επειδή τόλμησε να μην αποκρύψει αλήθειες που καυτηρίασαν την πάλαι ποτέ Σοβιετική ένωση. Η δυστοπική ατμόσφαιρα λοιπόν του Moore γίνεται σκέψη στο κεφάλι μας βλέποντας μια αληθινή ιστορία που επί Ουκρανικού εδάφους έμελλε να μείνει για πάντα ως ένα από τα πιο τρομακτικά συμβάντα στην ιστορία της ανθρωπότητας αφού το προσωπικό συμφέρον και η μεγαλομανία στα όρια της σχιζοφρένειας έβαψαν με αίμα τον πλανήτη και στις δύο περιπτώσεις, τη μυθοπλασία και την πραγματικότητα. Το Watchmen στα late 80s ήταν πραγματικά ο ακρογωνιαίος λίθος της ενηλικίωσης των κόμικς.
Σειρά και προσδοκίες
Ζούμε ακόμα σε ρυθμούς … Τζόκερ, μια ενήλικη ιστορία που με μεγάλες παραλλαγές έγινε ταινία και σε πολλούς δεν άρεσε αυτό. Ένας παραλληλισμός στο τρέιλερ εύκολα γίνεται αφού παρακολουθούμε μια παρέλαση ιδεαλιστών με μάσκες Rosarsch, έπειτα από την αντίστοιχη με μάσκες κλόουν στην ταινία με τον Χοακίν Φοίνιξ. Η DC comics αποδίδει σιγά σιγά τη black label φιλοσοφία στην οποία έχει επενδύσει τελευταία στα κόμικς και στην οθόνη, δίνοντας στους δημιουργούς την ελευθερία που επί χρόνια της στέρησε ώστε να κινηθούν ελεύθερα χωρίς να ακολουθούν πιστά τα origins των χαρακτήρων αποδίδοντας φανταστικές ιστορίες, συχνά ακατάλληλες για ανηλίκους μέσα από μίνι σειρές με μέση, αρχή και τέλος (επιτέλους) και μακριά από το φαύλο κύκλο των μηνιαίων σειρών που ευτελίζονται από μόνες τους (Batman by Tom King, το ένα μηνιαίο τεύχος έγινε δύο τεύχη για να εξαργυρώσει η DC την επιτυχία στο έπακρο και τα δύο τεύχη έγιναν η καταστροφή).
Στη σειρά λογικά θα δούμε πολλά πράγματα που δε συνέβησαν ποτέ στην κεντρική ιστορία ούτε στα Before Watchmen prequels ή στο Doomsday Clock. Πολλά καλά βιβλία και ταινίες γίνονται βασιζόμενα σε έναν απλό κανόνα. Στη μυθοπλασία υπάρχει ελευθερία και ένα based προϊόν μυθοπλασίας αλλάζει ως ένα βαθμό για καλό σκοπό . Αυτός ο επαναστατικός τρόπος σκέψης ξεκίνησε κατά μία έννοια το 1986 με το The Dark Knight Returns του Frank Miller και φυσικά με το Watchmen (σε mainstream επίπεδο πάντα).
Who watches the Watchmen
Πράγματα που θα θυμόμαστε:
– η ανατριχιαστική παραπομπή του ρολογιού με εκείνο της ανθρωπότητας που πλησίαζε προς…μεσάνυχτα στο πλαίσιο του τρόμου του πυρηνικού πολέμου των 80s μεταξύ Σοβιετικών και ΗΠΑ.
-η αποδοχή του σεξ, της βίας και του μη κοινώς αποδεκτού στα mainstream comics. Οι σκηνές σεξ της μητέρας του Rosarch, ο γυμνός Doctor Manhattan, η εξαΰλωση του Rosarch και η… πολύ σέξι Silk Spectre ήταν στοιχεία που μέχρι τότε είχαμε δει μόνο σε indie comics.
– το “κακό ” τέλος που έκανε την εκδοτική ομάδα να τσακωθεί με τον Alan Moore καθώς θεωρήθηκε ότι δεν έβγαινε νόημα από το μήνυμα του Ozymandias ότι βάφοντας με αίμα εκατομμυρίων νεκρών τον πλανήτη θα έφερνε την ειρήνη και ότι οι αναγνώστες θα σοκάρονταν. Το αινιγματικό επίσης τέλος που δεν μας άφησε ποτέ να δούμε αν το βιβλίο του Rosarch θα έφθανε στη δημοσιότητα όσο και να μην αρέσει σε πολλούς είναι καταλυτικό στη θρυλοποίηση των Watchmen.
– τα χρώματα που χρησιμοποίησε ο Higgins ήταν ίδια σε “καλούς” και “κακούς”, πράγμα πλήρως ασυνήθιστο για τα κόμικς τότε, αφού το καθιερωμένο μοτίβο ήθελε τα βασικά χρώματα να γεμίζουν τις φιγούρες των πρώτων και τα σύνθετα εκείνες των δεύτερων . Η τέλεια αντανάκλαση της αμφιλεγόμενης ηθικής που χαρακτήριζε την πλευρά των ηρώων όσο εκείνης των εχθρών.
– η ανάδειξη των Watcmen από το περιοδικό Time ως μιας από τις 100 κορυφαίες νουβέλες της ιστορίας. Τα κόμικς δεν θα ήταν μόνο για παιδιά ποτέ ξανά πια και σε αυτό είχε μπει σφραγίδα.
Ο άνθρωπος που έγινε θεός
Είναι χαρακτηριστικό το ποσό τσαλακώνεται ο μύθος των υπερηρώων σε αυτή τη σειρά κόμικς. Για αυτό άλλωστε δεν ακολουθήθηκε το αρχικό σενάριο όπου οι πρωταγωνιστές θα ήταν ήρωες ορόσημα όπως ο Question (που με ορισμένες παράλληλες γεννήθηκε μέσα από τα σπλάχνα του τελικά ο Rosarch) και το δίδυμο Moore-Gibbons έπλασε νέους ήρωες. Είναι φανερό το μοτίβο στο οποίο κινήθηκαν όσο αφορά κάποιους χαρακτήρες αφαιρώντας τους τα δυνατότερα στοιχεία τους.
Δύο είναι τα πιο τρανταχτά παραδείγματα, ο Batman που απογυμνώθηκε από την ατσάλινη θέληση του και την επιμονή του να βρίσκει σε όλα τη λύση για να πάρουμε στα χέρια μας το δυσλειτουργικό Night Owl ενώ την ίδια στιγμή ο Ozymandias εχει το μυαλό του νυχτερίδα, δυνάμεις απίστευτες σαν εκείνες του Superman αλλά το ήθος του δεύτερου έχει πάει περίπατο.
Η πιο έξυπνη σκέψη όμως είναι ο Dr Manhattan, ο άνθρωπος που έγινε θεός. Ο ταπεινός και ταλαντούχος νέος που έχει γερά θεμέλια για μια καλή συζυγική ζωή και καριέρα γίνεται ένας θεός με απεριόριστες δυνάμεις και αθανασία μετά το φριχτό του ατύχημα. Ναι, εύστοχα το Watchmen έχει χαρακτηριστεί ως το Citizen Kane των κόμικς αλλά στην προκειμένη υπάρχει ένα διαφορετικό υπόβαθρο.
Κάποτε ο Ιησούς Χριστός από το Κάνσας , ο Κλαρκ Κεντ έγινε ο μεσσίας και ο καλός άνθρωπος που κοίταξε χαμηλά για να δει τους άλλους ανθρώπους στα μάτια. Όσο και να αντιπαθούν το Σούπερμαν για τον κλισέ αμερικανοκαθολικισμό του και το ποιόν του ως ένα καλό παιδί που κάνει όσα του δίδαξαν οι γονείς του, όσο και να μη σταματούν ποτέ τα κρύα αστεία για τη στολή του, νομίζω κάθε αναγνώστης κάπου, κάπως, κάποτε έχει ταυτιστεί με το ήθος του και την ήρεμη δύναμη που όταν την αγκαλιάζει η οργή του γίνεται ένα πάθος ικανό να αλλάξει τα πάντα. Είναι ο κρυφός πόθος κάθε ανθρώπου να το βρει στον εαυτό του και στους γύρω του.
Ο μπλε θεός είναι το αντίθετο,ε εκείνος που έγινε μια μεγάλη μπάλα αλαζονείας και κυνισμού όταν απομονώθηκε από την ανθρώπινη φύση του , ενώ μόνο η κατάθλιψη έχει απομείνει ενδόμυχα να του θυμίζει όσα ήταν και όσα δεν πρόλαβε να γίνει.Ο Moore κατά πάσα πιθανότητα είχε στο μυαλό του όταν έδινε πνοή σε αυτό το χαρακτήρα το αντίθετο του Σουπς και το αποδίδει με τρόπο φιλοσοφικό και καθόλου εξόφθαλμο μακριά από την πεπατημένη που ακόμα συναντάμε σήμερα στην ποπ κουλτούρα (βλέπε την πρόσφατη ταινία bright burn) όπου το αντίθετο του Σούπερμαν είναι απλώς ένα παντοδύναμο ον με σατανικές προθέσεις( ή σοβιετικό όπλο να προπαγανδίζει ) που προσγειώθηκε από κάπου μακριά .
Spawn #10 και άλλα Watchmen ανιψάκια
Το κόμικ The authority το Warren Ellis που έχει σαφείς επιρροές από τους Watchmen και είναι η πρώτη ιστορία κόμικς που παρουσίαζε σούπερ ήρωες εκ των οποίων κάποιοι μεταξύ άλλων ήταν ανοικτά γκέι . The boys επίσης που απολαύσαμε πρόσφατα στη μικρή που ξεκίνησε από τη Wildstorm επίσης για να συνεχίσει στη Dark Horse comics έπειτα από το περιστατικό λογοκρισίας με τη DC Comics και βλέπουμε ουσιαστικά τους Watchmen ξεκάθαρα χυδαίους και ανδρείκελα της σκοτεινής πλευράς του μάρκετινγκ ,πολλές ακόμα ιστορίες… Το ρητό λέει “οι σοφοί κλέβουν ενώ οι ατάλαντοι απλά αντιγράφουν ‘. Δε χρειάζονται αναλύσεις για να αποδειχθεί ότι ο αγαπημένος μας Garth Ennis εδώ υπάγεται στους πρώτους .
Και ένα διαμάντι , το τεύχος του Spawn που στα πρώτα του μόλις τεύχη έφερνε μια νέα επανάσταση στα κόμικς με το hardcore σχέδιο και τον απόλυτο αντιήρωα που πούλησε την ψυχή του στο διάολο σημαδεύοντας μια ολόκληρη γενιά πολύ νεαρών τότε αναγνωστών . Σε εκείνο το τεύχος ο Todd McFarlane αποφασίζει να μας διηγηθεί με τρόπο “γλυκό ” και χιουμοριστικό ορισμένα από τα πιο σοβαρά και θλιβερά ταυτόχρονα γεγονότα για τα δικαιώματα των χαρακτήρων κόμικς και καυτηριάζει αφενός τις δύο μεγάλες εταιρείες του χώρου και αφετέρου και τους δημιουργούς που πούλησαν την ψυχή τους την ίδια σε πολλές περιπτώσεις .
Ποιος μπορεί να ξεχάσει τη σελίδα όπου είναι σαφές το υπονοούμενο ότι ήρωες όπως ο Σούπερμαν και ο Γούλβεριν και οι άλλοι είναι σε ένα μπουντρούμι της κόλασης ενώ στην άλλη μεριά είναι οι δημιουργοί τους , καταδικασμένοι οικειοθελώς . Στη σελίδα αυτή φιγουράρει μεταξύ άλλων η λέξη ” Watchmen” . Ο Spawn στο τέλος καταλήγει με το φίλο του το Cerebus στη θαλπωρή του οικογενειακού του σπιτιού , την οποία δυόμισι δεκαετίες μετά ακόμα δεν έχει δει στο continuity της ιστορίας και στην τελευταία σελίδα δύο άλλοι φίλοι ,οι δημιουργοί των δύο , Todd McFarlane και δίνουν ορκο ότι οι ήρωες τους θα είναι δικά τους πνευματικά παιδιά για πάντα.
… το αν ο Todd McFarlane από Χριστός έγινε Ιούδας ή όχι στη συνέχεια αφήνοντας πλήρως τα κόμικς και το Spawn όταν εκείνος έγινε household name , έρμαιο ενός φαύλου κύκλου ιστοριών αέναης επανάληψης με εξαιρετικό σκίτσο πάντα και μια πολιτική ” τα βγάζουμε από τις φιγούρες” είναι μια άλλη ιστορία και όχι της παρούσης.
Ακολουθήστε μας στο facebook, για να διαβάζετε πρώτοι τα νέα αφιερώματα της στήλης Azrael Overtones!
