Με το Oppenheimer να έχει κάνει πρεμιέρα στις κινηματογραφικές αίθουσες της χώρας μας πριν από περίπου δύο μήνες, σκέφτηκα να γράψω ένα Ranking που είχα καιρό στα drafts. Δε μπορώ ειλικρινά να καταλάβω τη συζήτηση που υπάρχει γύρω από τον Christopher Nolan. Προσωπικά είναι ένας από τους αγαπημένους μου σκηνοθέτες και ανυπομονώ για κάθε νέα του ταινία, οπότε αυτό το άρθρο ήταν ένα πρότζεκτ που είμαι πολύ χαρούμενος που το τελείωσα.
Η ποιότητα του Nolan αποδεικνύεται τόσο από το στυλ του και τις επιλογές του σε ηθοποιούς όσο και για την επιστημονική ακρίβεια που έχει κάθε ταινία του και τους συνεχείς οπτικούς και ηχητικούς του πειραματισμούς. Έχει καταπιαστεί με το υπερηρωικό είδος, με επιστημονική φαντασία, με δράματα εποχής, πολεμικές ταινίες και όλα αυτά υπό το πρίσμα των πολύπλοκων μη γραμμικών αφηγήσεων του.
Πάμε λοιπόν να σας προτείνω τη δική μου κατάταξη όλων των ταινιών του και φυσικά περιμένω τη γνώμη σας.
12. Following (1998)
Το σκηνοθετικό ντεμπούτο του Nolan δεν είναι η κλασική αδύναμη στιγμή στην καριέρα ενός σκηνοθέτη, αλλά περισσότερο μια πρώτη προσπάθεια, στην οποία βλέπουμε κάποια πρώιμα ψήγματα που αργότερα έγιναν χαρακτηριστικά στο έργο του όπως οι ανατροπές και οι εκπλήξεις. Μια neo-noir παραγωγή, το Following έχει τα κλασικά χαρακτηριστικά μιας ανεξάρτητης ταινίας, με τους χαρακτήρες να μην έχουν ονόματα αλλά να ονομάζονται βάσει χαρακτηριστικών τους, έναν πρωταγωνιστή που εξελίσσεται συνεχώς και όπως προείπα πολύ σημαντικές ανατροπές και αποκαλύψεις. Καθόλου άσχημη αρχή για έναν σπουδαίο σκηνοθέτη.
11. Tenet (2020)
Στις τελευταίες ταινίες του, ο Nolan έμοιαζε πιο αποφασισμένος και κατασταλαγμένος σχετικά με το έργο του, αλλά στο Tenet όπως φάνηκε, χάθηκε και ο ίδιος. Ένας σκηνοθέτης που επέλεγε να κάνει τις αφηγήσεις του όλο και πιο μη γραμμικές (σε βαθμό να το χρησιμοποιήσει σε μια πολεμική ταινία όπως το Dunkirk με πρωτότυπο τρόπο) και τα concepts του να πειραματίζονται με την επιστημονική φαντασία και το χωροχρόνο, ήταν αδύνατο να μην πέσει σε μια μικρή παγίδα όπως αυτή του ΤΕΝΕΤ.
Αν και η θεματική με τα όσα συμβαίνουν στο παρόν και όσα έχουν ήδη συμβεί έχει ενδιαφέρον, η ταινία κάπου χάνει συνολικά καταλήγοντας μπερδεμένη, ενώ δεν έχει κάποια φοβερή ερμηνεία από τον πρωταγωνιστή της για να τη σώσει. Λογικό μιας και επιλέχθηκε ο John David Washington που τον βρίσκω αρκετά flat προσωπικά.
10. Insomnia (2002)
Αν μου έδειχναν όλες τις ταινίες του Nolan και μου έλεγαν ποια μοιάζει λιγότερο δική του, τότε το Insomnia θα ήταν σίγουρα η απάντηση. Δεν είναι ιστορία επιστημονικής φαντασίας, δεν έχει ανατροπές ή υπερήρωες, δεν έχει πάρα πολλή δράση, αντιθέτως είναι μια απλή ιστορία ενός αστυνομικού που προσπαθεί να λύσει μια υπόθεση δολοφονίας και τελικά μπλέκει σε ένα ατελείωτο μπρα ντε φερ με το δολοφόνο με τον έναν να γνωρίζει τα άπλυτα και τα μυστικά του άλλου.
Αν και σεναριακά δεν είναι ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα, έχει φοβερή φωτογραφία αφού είναι γυρισμένη στον Καναδά και την Αλάσκα, ενώ η επιλογή του καστ είναι εξαιρετική. Από τη μία πλευρά Al Pacino ως ο διεφθαρμένος αστυνομικός με πρόθεση να λύσει κάθε υπόθεση με οποιοδήποτε κόστος και από την άλλη πλευρά ο αείμνηστος Robin Williams ως ο δολοφόνος που έκανε ένα τραγικό λαθος και προσπαθεί να ξεφύγει από τον διώκτη του. Οι σκηνές των δύο είναι φανταστικές, η χημεία τους είναι αδιαμφισβήτητη και η δράση έχει πολύ δυνατές κλιμακώσεις σε πολλές σκηνές.
9. The Dark Knight Rises (2012)
Σπάνια θα βρεθεί μια ταινία να σε κάνει να νιώσεις τόση απελπισία, τόση μαυρίλα, τόση αγωνία για τον πρωταγωνιστή σου όσο το The Dark Knight Rises. Ως Batman fanboy, λατρεύω την προσέγγιση του Nolan στον ήρωα (ό,τι και να λένε άλλοι fellow κομιξάδες) και μπορεί το The Dark Knight Rises να έχει αρκετά προβλήματα όσον αφορά τη δομή και τα plot holes που δημιουργούνται, αλλά η ατμόσφαιρα του είναι πραγματικά εντυπωσιακή και έχει έναν τρομερό κακό σαν τον Bane να αποτυπώνεται υπέροχα στη μεγάλη οθόνη.
Ίσως είναι περισσότερο sequel του Batman Begins και όχι του The Dark Knight από το οποίο κρατάει κάποια βασικά στοιχεία, αλλά σε γενικές γραμμές η υπόθεση αφορά περισσότερο την αρχή του Batman και τη σχέση του με τον Ra’s al Ghul ενώ κάνει πάρα πολλά callbacks στην πρώτη ταινία της τριλογίας φέρνοντας πίσω τον εξαιρετικό Scarecrow του Cillian Murphy. Σίγουρα υπάρχει μια υπερβολή σε κακά σχόλια για αυτήν την ταινία, αλλά ο Nolan έχει δώσει πολύ ανώτερα δείγματα γραφής.
8. Batman Begins (2005)
Η επιστροφή του Batman κινηματογραφικά απαιτούσε την εγκατάλειψη των καταγέλαστων θεματικών και των καρτουνίστικων σεναρίων του Joel Schumacher και την αποδοχή ότι το σινεμά χρειάζεται έναν πιο σοβαρό και ρεαλιστικό Batman. Και αν η προσέγγιση του Aronofsky ήταν too much (διαβάστε το γιατί σε αυτό το φοβερό αφιέρωμα), τότε οι επιλογές των Nolan και Bale έδειξαν τον δρόμο.
Στο Batman Begins έχουμε ένα origin story που ήρθε βέβαια σε μια εποχή που δεν μας είχαν ακόμα κουράσει, αλλά ως κακοί επιλέγονται δύο άνθρωποι που άφησαν ανεξίτηλο το στίγμα τους στην ιστορία του ήρωα: Ο Liam Neeson ως Ra’s al Ghul και ο Cillian Murphy ως Scarecrow. Αν και η δράση παραμένει ένα αδύναμο σημείο της σκηνοθεσίας του Nolan, το Batman Begins έθεσε άψογα τον τόνο της τριλογίας οδηγώντας σε νέα κορυφή τρία χρόνια μετά.
7. Dunkirk (2017)
Αν ήταν κάτι προφανές μετά το The Dark Knight ήταν ότι ο Nolan θα ξεκινούσε να πειραματίζεται όλο και περισσότερο σε ό,τι αφορά την εικόνα και κυρίως τον ήχο στις ταινίες του. Έχοντας πλέον στην πλάτη του και το Inception με το Interstellar, ο σκηνοθέτης κινήθηκε σε πιο πεζά μονοπάτια στο κομμάτι της πλοκής, αλλά το Dunkirk σε θέμα ήχου και εικόνας είναι έπος.
Από το πρώτο τρέιλερ φαινόταν το πόση δουλειά έχει γίνει στον τομέα αυτό και μέσα στην αίθουσα είναι σαν να σε παίρνει από το χεράκι και να σε βάζει στη μέση της δράσης προκειμένου να νιώσεις 100% την ατμόσφαιρα της Δουνκέρκης και την αγωνία των πρωταγωνιστών. Ίσως φαίνεται χαμηλή η έβδομη θέση, αλλά νομίζω ότι της λείπουν οι δυνατοί πρωταγωνιστές. Σε μεγάλο βαθμό νιώθω πως ηχητικά και οπτικά είναι ένα από τα καλύτερα δείγματα γραφής του Nolan.
6. Oppenheimer (2023)
Ήμουν λίγο μουδιασμένος από το TENET, αλλά διαβάζοντας για το Oppenheimer ένιωσα πως ο σκηνοθέτης βρίσκεται ξανά στο σωστό δρόμο όσον αφορά την επιλογή είδους ταινίας. Ιστορικό δράμα που αφορά την επιστήμη και βασισμένο σε αληθινά γεγονότα σε συνδυασμό με τον σπουδαίο Cilllian Murphy ως πρωταγωνιστή είναι κάτι που θα έβλεπα από οποιονδήποτε σκηνοθέτη, πόσο μάλλον έναν από τους αγαπημένους μου.
Εννοείται ότι τα στοιχεία όπως η μη γραμμική αφήγηση κάνουν ξανά την επανεμφάνισή τους και αν και στην αρχή σε μπερδεύει κάπως, ο Nolan παρουσιάζει εξαιρετικά τον Oppenheimer, το Manhattan Project, την ακρόαση του το 1954 και τη σχέση του τόσο με τον Einstein και άλλους επιστήμονες όσο και με τον Lewis Strauss που ενσαρκώνει εκπληκτικά ο Robert Downey Jr. Πέραν όλων των άλλων εννοείται ότι ο Nolan δεν έχασε την ευκαιρία να ξαναδώσει ένα αριστούργημα όσον αφορά τον ήχο και την εικόνα με τη σκηνή με τη δοκιμή της βόμβας να είναι συγκλονιστική.
5. Interstellar (2014)
Ως που μπορεί να φτάσει η ανθρώπινη αγάπη; Μετά το Inception που ήταν στο κομμάτι κινηματογραφίας και φωτογραφίας η κορυφαία του ταινία, ο Nolan αποφασίζει όχι απλώς να τεστάρει το πόσο επικές σκηνές μπορεί να δημιουργήσει το διάστημα, αλλά να μας παραδώσει μία από τις επιστημονικά ακριβείς ταινίες όσον αφορά την απεικόνιση του χωροχρόνου, καταφέρνοντας ταυτόχρονα να μας συγκινήσει και να μας κάνει να δακρύσουμε με τις σχέσεις των πρωταγωνιστών.
Με τον McConaughey μακράν στην καλύτερη περίοδο της καριέρας του, την Anne Hathaway και την Jessica Chastain να δίνουν υπέροχες ερμηνείες, τον Michael Caine aka πολιούχο των ταινιών του Nolan να είναι για ακόμα μία φορά τρομερός, το κάστινγκ είναι από τα καλύτερα του σκηνοθέτη. Η φωτογραφία της ταινίας συναρπάζει και ταυτόχρονα επιστημονικά concepts πολύπλοκα για τον κινηματογράφο εξηγούνται με τρόπο σαφή. Η μίξη που πέτυχε το Interstellar μεταξύ sci-fi, δράσης και character development είναι μία από τις καλύτερες που έχω δει προσωπικά.
4. The Prestige (2006)
Φρέσκος από το Batman Begins και τη συνεργασία του με τον Bale, o Nolan βρίσκεται σε φοβερή φόρμα και ένα χρόνο μετά μας δίνει το The Prestige. Είναι η ταινία που όλοι λένε “Ρε συ είναι αυτό με τους μάγους; Ταινιάρα”, αλλά είναι πολύ σημαντικότερη. Από τη μία ένα δράμα εποχής, μια ιστορία για μια φιλία που κατέληξε σε έχθρα, με δύο μάγους να προσπαθούν να μάθουν ο ένας το μεγάλο κόλπο του άλλου. Και από την άλλη ακόμα ένας τρόπος του Nolan να φέρει την τεχνολογία και τις εντυπωσιακές του εικόνες σε πολύ παλαιότερες δεκαετίες και το να βρει έναν τρόπο να κάνει μια ακόμα σοκαριστική ανατροπή στο φινάλε.
Πέραν όλων των άλλων έχουμε ένα πολύ εντυπωσιακό καστ με τους Hugh Jackman και Cristian Bale να δίνουν σπουδαίες ερμηνείες, τη Scarlett Johansson να είναι πάρα πολύ καλή ενώ ο χαρακτήρας που κλέβει είναι ο David Bowie ως ο ιδιόρρυθμος εφευρέτης και η μεγαλύτερη ιδιοφυία της εποχής του Nicola Tesla. Το The Prestige είναι μία ταινιάρα που δε γίνεται να μην αγαπάς όσα χρόνια κι αν περάσουν.
3. Inception (2010)
Δεν έχω κρύψει την αγάπη μου για τον DiCaprio και πιστεύω πολύ ειλικρινά ότι το Inception έχει μια από τις πιο υποτιμημένες ερμηνείες της καριέρας του. Ευτυχώς όμως σε όλα τα άλλα, η ταινία έχει λάβει την αναγνώριση που αξίζει. Η ιδέα για έναν κόσμο που οι άνθρωποι μπορούν να κλέβουν ή να φυτεύουν ιδέες μέσα σε όνειρα είναι τρομερά πρωτότυπη και τα πολλά επίπεδα των ονείρων απεικονίζονται από τον Nolan με μοναδικό τρόπο.
Επιστημονική φαντασία, καταιγιστική δράση, υπέροχες εικόνες, τρομερές ερμηνείες από ένα πλούσιο καστ (DiCaprio, Tom Hardy, Joseph Gordon-Levitt, Marion Cotilliard, Elliot Page, Cillian Murphy – μιλάμε για απίθανες επιλογές) και καταπληκτική μουσική δια χειρός Hans Zimmer συνδυάζονται ως διαφορετικά μέρη μιας ορχήστρας από τον μαέστρο Nolan σε μία ταινία που αν δεν τη θυμάστε καλά, σας προτρέπω να την ξαναδείτε άμεσα!
2. Memento (2000)
Ένας άνδρας ξυπνάει σε ένα ξενοδοχείο χωρίς να έχει μνήμη των όσων του συνέβησαν πρόσφατα. Θυμάται ότι αναζητάει το δολοφόνο της γυναίκας του και τον άνθρωπο που τον οδήγησε στο να έχει αυτήν την απώλεια προσωρινής μνήμης. Κρατάει στοιχεία για να λύσει την υπόθεση με τατουάζ πάνω του και σημειώνοντας σε φωτογραφίες προσώπων τη γνώμη του για αυτούς και αν πρέπει να τους εμπιστεύεται ή όχι. Μόλις η δεύτερη ταινία του Nolan, αλλά το Memento καταφέρνει εύκολα να μπει στις καλύτερες του και κατά τη γνώμη μου είναι μια από τις πιο υποτιμημένες ταινίες όλων των εποχών.
Ναι μεν δεν έχει πρωτοκλασάτους πρωταγωνιστές, αλλά οι Guy Pearce, Carrie-Anne Moss και Joe Pantoliano είναι πολύ καλοί στους ρόλους τους και από την άλλη πλευρά η δύναμη του Memento είναι στην αφήγηση και το μοντάζ του. Η μισή ταινία δείχνει στις σκηνές με αντίστροφη χρονολογική σειρά και ενδιάμεσα σε αυτές προβάλλεται μια σειρά άλλων σκηνών με κανονική χρονολογική σειρά. Ο τρόπος που οι δύο αφηγήσεις ενώνονται, αλλά κυρίως το πως καταφέρνει να μη σε μπερδέψει σε κανένα σημείο της αποδεικνύει το πόσο μοναδικά σπουδαία ταινία είναι το Memento και πως δύσκολα θα δούμε κάποτε κάτι παρόμοιο.
1. The Dark Knight (2008)
Δε θα μπορούσα για κανένα λόγο να επιλέξω κάτι διαφορετικό. Το The Dark Knight κατ’ εμέ δεν είναι απλά η καλύτερη ταινία του Nolan, δεν είναι η καλύτερη υπερηρωική ταινία που έχει βγει ποτέ, αλλά είναι μία από τις καλύτερες ταινίες όλων των εποχών γενικότερα. Ανεξαρτήτως των memes και των αξέχαστων στιγμών που άφησε, είναι μία Bat movie που απλώς τα έκανε όλα διαφορετικά και όλα καλύτερα από κάθε άλλη ταινία Batman που είχε βγει ως τότε.
Ο Heath Ledger μας δίνει μια εντελώς καινούρια εκδοχή του Joker, έναν αναρχικό ναρκισσιστή που έχει σκοπό να τεστάρει τα όρια του πρωταγωνιστή μας από άποψη ηθικής και αντοχών, φέρνοντας τον αντιμέτωπο με τους χειρότερους εφιάλτες του και την απώλεια σημαντικών προσώπων. Πόσες και πόσες σκηνές αυτής της ταινίας μπορώ να απαριθμήσω, πόσες ανατριχιαστικές ατάκες, πόσα απολαυστικά set pieces δράσης, πόσο μπορώ να υμνήσω τον Bale ως Batman, τον Oldman ως Gordon, τον Eckhart ως Two-Face και φυσικά τον Heath Ledger που κλέβει την παράσταση σε αυτήν την εξαιρετική ταινία.
Το The Dark Knight θα μείνει για πάντα ως η αγαπημένη μου ταινία και δίπλα της τα υπόλοιπα αριστουργήματα και μη του Christopher Nolan, το μυαλό του οποίου τρέχει ακούραστα από project σε project χαρίζοντας μας νέες κορυφές.
Αναμένω τη γνώμη σας με μήνυμα ή στα σχόλια και τα λέμε σε κάποιο επόμενο Ranking.
